NO
Utredningen som riktar sig till hälso- och sjukvårdspersonal, har utformats utefter tillgänglig litteratur och resurser vid tidpunkten för utredning. Innehållet i utredningen uppdateras inte. Hälso- och sjukvårdspersonal är ansvarig för hur de använder informationen vid rådgivning eller behandling av patienter.


Artritt eller tenosynovitt som biverknader av semaglutid



Fråga: Er det ein samanheng mellom bruk av semaglutid og artritt og/eller tenosynovitt? Dette er ikkje oppført som ein kjend biverknad i Felleskatalogen, men ein lege har hatt fleire pasientar med denne problematikken etter oppstart med semaglutid. Ein pasient fekk urinsyregikt, som legen først relaterte til at pasienten opplevde rask vektnedgang over nokre veker. Ein anna pasient fekk debut av hissig polyatritt ti dagar etter oppstart med semaglutid. Ein tredje pasient fekk ein inflammasjon i ankel som vurderast som tenosynovitt og klinisk kan passe med urinsyregikt, men ikkje stadfesta noko med påvising av krystallar. <br>

Svar: Som spørsmålsstillar sjølv har undersøkt, er ikkje artritt, urinsyregikt eller tenosynovitt oppgjeve som kjende biverknader i preparatomtalen (SPC) til semaglutid (1). I kliniske studiar gjort i forkant av marknadsføring av semgalutid fann ein at artralgi vart rapportert oftare hos pasientar i placebogruppene, samanlikna med dei som fekk aktiv behandling med semaglutid (2). <br><br>Semaglutid er eit relativt nytt legemiddel og det er fortsatt mykje som er ukjend kva gjeld biverknadsprofilen. Dersom ein mistenkjer at pasientane sine reaksjonar kan skuldast semaglutid, oppmodar vi til å melde desse som biverknader via <a href="https://melde.no/">melde.no</a>. Helsepersonell har meldeplikt for uventa eller nye biverknader av legemiddel, for at legemiddelmyndigheitene tidlegast mogleg skal kunne fange opp signal om hittil ukjende biverknader (3). Ein treng ikkje vere sikker på at det er ein samanheng for å melde, det held å melde på mistanke. <br><br>Under oppsummerast kva som er dokumentert om den aktuelle problemstillinga så langt.<br><br><b>Foreløpig sparsam dokumentasjon</b><br>I Verdas helseorganisasjon (WHO) sin internasjonale biverknadsdatabase finn vi rundt 100 meldingar der artritt, urinsyregikt eller tenosynovitt er meldt som mistenkte biverknader av semaglutid. Overvekta av meldingar omhandlar artritt (4). Det er viktig å understreke at innrapporteringane til biverknadsdatabasen baserer seg på spontanrapportering, og opplysningar om bruk av andre legemiddel eller andre forhold som kan påverke sjukdoms- og biverknadsbiletet er ofte mangelfullt i dette materialet. Desse rapportane kan dermed ikkje nyttast til å seie noko om årsakssamanheng mellom det aktuelle legemiddelet og biverknaden eller til å vurdere frekvens av biverknaden.<br><br>I litteraturen finn vi to kasusrapportar som omhandlar leddplager etter bruk av andre GLP-1-agonistar (5, 6). Den eine omhandlar ein pasient i 40-åra som klaga på bilateral artralgi (hender, føter, anklar, kne og hofter) 6 månader etter oppstart med liraglutid mot diabetes (5). Ein kunne sjå mildt ødem rundt enkelte ledd og auke i somme inflammatoriske markørar (CRP, SR, fibrinogen, kvite blodceller). Det var ingen utslag på revmatoid faktor (RF), antistoff mot syklisk citrullinert peptid (anti-CCP), antinukleære antistoff (ANA), Borrelia burgdorferi IgM/IgG. Normalt myoglobin og kalsitonin. Pasienten vart behandla med glukokortikoid og NSAIDs, utan særskilt effekt. Ved seponering av liraglutid forsvann symptoma fullstendig innan ei veke og SR, CRP, fibrinogen og kvite blodceller vart normalisert (5).<br><br>Den andre kasusrapporten omhandlar ein mann i 80-åra som tre månader etter oppstart med dulaglutid mot diabetes, opplevde skuldersmerter (6). Skuldersmertene forverra seg over dei neste seks månadane, med ei korresponderande forverring av HbA1c. Fleire inflammatoriske og revmatiske markørar var auka, inkludert SR, CRP, RF og anti-CCP. ANA, anti-SSA og anti-ribonukleoprotein (anti-RNP) var negative. Behandling med sulfasalazin vart starta opp og etter ein månad opplevde pasienten betring av smertene og nedgang i HbA1c-nivå. Etter enda ein månad vart dulaglutid seponert, og pasienten opplevde ytterlegare betring av smertene, samt normalisering av SR, CRP og RF. Dei understrekar at dei ikkje kan utelukke at pasienten allereie hadde RA ved oppstart av dulaglutid, eller stadfeste om dulaglutid avdekka RA i denne pasienten (6).<br><br>Begge studiane viser til at fleire tilfelle av polyartritt er rapportert etter bruk av DPP-4-hemmarar, som er enzymet som bryt ned endogene inkretinhormon (GLP-1 og GIP) (5, 6). DPP-4 er eit enzym som finst i fleire vev og som har ulike biologiske effektar og ei rekke biologiske substrat. Tilfella av polyartritt etter bruk av DPP-4-hemmarar vart tilskrive direkte effektar på inflammatoriske celler som uttrykker DPP-4. I desse pasientane kan ikkje symptoma tilskrivast DPP-4. GLP-1-agonistane er modifisert slik at dei ikkje brytast ned av DPP-4-enzymet, og forfattarane spekulerer i om det kan skuldast auka stimulering av GLP-1-reseptoren eller at dei auka nivåa av GLP-1-liknande molekyl interagerer med andre reseptorar enn GLP-1-reseptoren (5, 6).<br><br><b>Andre moglege forklaringar</b><br>Semaglutid er godkjent for bruk ved fleire indikasjonar, både type 2 diabetes og overvekt. I tillegg veit vi at semaglutid somme gonger også brukast utanfor indikasjon. Vi har ikkje informasjon om indikasjonen for semaglutid for dei aktuelle pasientane, men det kan ikkje utelukkast at grunnsjukdommen kan vere bidragande til eller har utløyst pasientane sine symptom.<br><br><b>Kan ikkje utelukke legemiddelbiverknad</b><br>Ein tidsmessig samanheng mellom oppstart av eit legemiddel og pasientens symptom kan gje mistanke om at det aktuelle er ein legemiddelbiverknad. Betring ved seponering av legemiddelet vil styrke ein årsakssamanheng, og kan eventuelt forsøkast, dersom ein vurderer det føremålstenleg.<br><br>Mistanke om biverknad kan meldast uavhengig av seponering forsøkast eller ikkje, og det er også viktig å understreke at RELIS vurderer sannsynlegheit for ein årsakssamanheng etter kriterier definert av Verdas helseorganisasjon (WHO). Denne vil ikkje nødvendigvis samanfalle og må heller ikkje forvekslast med kliniske vurderingar av om det føreligg ein årsakssamanheng. Mistanke om biverknad frå helsepersonell er det som skal vere styrande for om ein skal melde eller ikkje.<br>

Referenser:
  1. Statens legemiddelverk. Preparatomtale (SPC) a) Ozempic (Sist oppdatert: 3. mai 2023), b) Wegovy (Sist oppdatert: 9. juni 2023). http://www.legemiddelsok.no/
  2. European Medicines Agency (EMA). Ozempic: EPAR – Public assessment report. https://www.ema.europa.eu/ (Publisert: 21. februar 2018).
  3. Forskrift om system for rapportering av bivirkninger av legemidler (bivirkningsregisterforskriften). § 3-1. (Sist endra: 6. mai 2022).
  4. Verdas helseorganisasjon (WHO). Biverknadsdatabase. (Søk: 13. oktober 2023).
  5. Ambrosio ML, Monami M et al. GLP-1 receptor agonist-induced polyarthritis: a case report. Acta Diabetol 2014; 51(4): 673-4.
  6. Kikkawa K, Hoshi H et al. Long-acting Glucagon-Like-Peptide-1 Receptor agonist-induced rheumatoid arthritis in a patient with diabetes mellitus. Dubai Diabetes Endocrinol J 2021; 27: 114-17.