Norwegian flag
Utredningen som riktar sig till hälso- och sjukvårdspersonal, har utformats utefter tillgänglig litteratur och resurser vid tidpunkten för utredning. Innehållet i utredningen uppdateras inte. Hälso- och sjukvårdspersonal är ansvarig för hur de använder informationen vid rådgivning eller behandling av patienter.


Testosteronundekanoat og levertumor



Fråga: Pasient med småcellet anaplastisk lungekarsinom, har 1-2 år igjen å leve. Vedkommende har fått påvist levermetastaser. Kun palliativ behandling nå. Pasienten har tidligere vært behandlet med Nebido (testosteronundekanoat) pga testosteronsvikt relatert til alkoholmisbruk. Nå er det aktuelt å starte med Nebido igjen, men legen ser at levertumor er oppført som kontraindikasjon. Spørsmålet er hvilken betydning dette har og hva som er bakgrunnen for kontraindikasjonen? Dette med hensyn til pasientens beste som altså kun har palliativ behandling og som mener har effekt av Nebido, og ønsker å bruke dette. Legen har også konferert med lungelege, men vedkommende hadde ingen innspill. Spørsmål frå allmennlege.

Svar: Nebido inneheld testosteronundekanoat og er eit injeksjonspreparat indisert ved mannlig hypogonadisme med testosteronmangel hos vaksne og eldre menn. I preparatomtalen er det angitt at bruk av Nebido er kontraindisert ved androgenavhengige karsinomer i prostata eller brystkjertelen hos menn og tidlegare eller noverande levertumorar (1a). Det finst kun eit fåtal rapportar om utvikling av levertumor i samband med testosteronbruk (2). Hepatotoksisitet har fortrinnsvis vore observert ved bruk av 17-alfa substituerte sambindingar, men av desse finst det ingen på marknaden i Noreg no. Utvikling av hepatokarsinomer etter langvarig bruk av slike steroider er beskrive, men førekjem svært sjeldan (3).

I WHO sin internasjonale biverknadsdatabase finn ein fire meldingar om levertumor i samband med bruk av testosteron (4). Dette kan imidlertid ikkje seie noko om hyppigheit av førekomst eller årsakssamanheng sidan databasen er basert på spontanrapportering.

Produsenten av Nebido opplyser om at leverbiverknader ikkje har vore undersøkt spesifikt ved bruk av Nebido, men at kontraindiksjonen stammar frå ein preparatomtale til testosteronundekanoat kapslar (5). Testosteron gjennomgår betydelig førstepassasjemetabolisme i lever og er ikke virksamt når gitt peroralt. Testosteronundekanoat, ein feittsyreester av testosteron, kan derimot passere levera via lymfesystemet, og substansen er derfor aktiv etter peroral administrering (1b). Ved gjenteken dosering med peroralt testosteronundekanoat har ein sett akkumulering i lever og dette er bakgrunnen for at tidlegare og noverande levertumorar er kontraindisert (5). Nebido er ein depotinjeksjon med ei halveringstid på 90 ± 40 dagar (1a), og med grunnlag i at dette kan gje ei mogleg akkumulering i lever har produsenten valgt å vidareføre kontraindikasjonen frå preparatomtalen til testosteronundekanoat kapslar (5).

Transdermale formuleringar av testosteron i form av plaster (Atmos) eller gel (Testogel) er også godkjende for bruk i Noreg. Både plaster og gel appliserast ein gong dagleg. Transdermale formuleringar av testosteron er ikkje kontraindisert ved levertumor (1c,1d).

Konklusjon
Nebido er ein depotinjeksjon av testosteronundekanoat. Basert på dokumentasjon frå testosteronundekanoat kapslar er Nebido kontraindisert ved tidlegare eller noverande levertumorar. Bakgrunnen for dette er at ein har sett akkumulering i lever ved ved peroral administrering av testosteronundekanoat. I dette spesifikke tilfellet må det også takast omsyn til at dette gjeld ein pasient der livskvaliteten i gjenståande levetid er av særskild tyding. Leveraffeksjon synast å vere ein sjeldant førekommande biverknad ved testosteronsubstitusjon, men den fulle tydinga av kontraindikasjonen for Nebido forblir uklar då den er basert på data frå eit anna preparat. I dette tilfellet ser vi imidlertid ikkje at bruk av Nebido for å auke livskvalitet i dei siste leveåra skal kunne frårådast.

Referenser:
  1. Statens legemiddelverk. Preparatomtale (SPC) a) Nebido (Sist endra: 12.07.2006), b) Andriol (Sist endra 27.12.2004), c) Atmos (Sist endra 27.05.1998), d) Testogel (Sist endra 02.05.2005) http://www.legemiddelverket.no/preparatomtaler
  2. Klasco RK (Ed): Testosterone (Drug Evaluation). DRUGDEX® System (electronic version). Thomson MICROMEDEX, Greenwood Village, Colorado, USA. Available at: http://www.thomsonhc.com (14.02.2007).
  3. Norsk legemiddelhåndbok for helsepersonell. http://www.legemiddelhandboka.no/ (14.02.2007).
  4. Verdens Helseorganisasjon (WHO). Bivirkningsdatabase, søk 13.02.2007.
  5. Schering Nordiska AB, pers. medd. 15.02.2007